Η ψευδαίσθηση της ανάκαμψης στην ευρωζώνη

Editorial

Για να έλθει η βιώσιμη ανάκαμψη δεν αρκεί η πτώση στο κόστος δανεισμού της περιφέρειας. Καθώς η Ευρώπη ετοιμάζεται να αποκτήσει νέο κοινοβούλιο και νέα Κομισιόν φέτος, ο κίνδυνος ολισθήματος στην ευρωζώνη είναι μεγάλος.

Έχοντας περάσει τέσσερα χρόνια κρίσης, μια αίσθηση επιφυλακτικής αισιοδοξίας επιστρέφει στην ευρωζώνη. Μετά τη σχετική ξηρασία, τα κεφάλαια ρέουν πάλι προς τις κυβερνήσεις της περιφέρειας, επιτρέποντας μεγάλη πτώση στα κόστη δανεισμού.

Η αλλαγή της ψυχολογίας είναι πιο εμφανής στην Ιρλανδία. Στο ζενίθ της κρίσης, το yield στο 10ετές ομόλογο του Δουβλίνου εκτινάχθηκε στο 14%. Αυτήν την εβδομάδα, στην πρώτη δημοπρασία μετά την έξοδο από το πρόγραμμα διάσωσης, η ιρλανδική κυβέρνηση άντλησε 3,75 δισ. ευρώ με επιτόκιο μόλις 3,54%. Τα ισπανικά και τα ιταλικά ομόλογα έχουν επίσης επιστρέψει στο επίκεντρο της ζήτησης και τα κόστη δανεισμού των δύο χωρών έχουν επιστρέψει στα επίπεδα του 2010.

Η ανατροπή καθρεφτίζει μια θεμελιώδη στροφή στο πώς αντιλαμβάνονται οι αγορές την ευρωζώνη.

Από το 2012, όπου ο διοικητής της ΕΚΤ, Mario Draghi, υποσχέθηκε να κάνει ό,τι χρειαστεί για να σώσει το ευρώ, ο κίνδυνος διάλυσης του ενιαίου νομίσματος έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Οι επενδυτές ενθαρρύνονται επίσης από τις προσπάθειες που κάνουν ορισμένες χώρες -ειδικά η Ισπανία και η Ιρλανδία- για να βελτιώσουν την εξωτερική ανταγωνιστικότητα των οικονομιών τους.

Σε έναν κόσμο με υψηλή ρευστότητα και χαμηλά επιτόκια, οι λογικές αποδόσεις που προσφέρουν τα ομόλογα της ευρωπεριφέρειας θεωρούνται ελκυστικές.

Θα ήταν όμως λάθος να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η ευρωζώνη έχει μπει ανεπιστρεπτί σε πορεία ανάκαμψης.

Η παραγωγή βελτιώνεται κάπως, η ανεργία όμως παραμένει κολλημένη πάνω από το 12%. Η ύφεση έχει πυροδοτήσει μια επικίνδυνη διαδικασία αποπληθωρισμού. Τον Δεκέμβριο οι τιμές αυξήθηκαν μόλις 0,8% σε σχέση με πέρσι. Οι τιμές παραγωγού έπεσαν 1,2% στο 12μηνο τον Νοέμβριο, οπότε δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιταχυνθεί σύντομα.

Αν τυχόν πέσει η ευρωζώνη σε αποπληθωρισμό, το κόστος θα είναι τεράστιο. Για παράδειγμα οι κυβερνήσεις θα δυσκολευθούν φοβερά στην αποπληρωμή των χρεών τους.

Μέσα σε τέτοια οικονομική δυσκολία, η πτώση στο κόστος δανεισμού προσφέρει κάποια ανακούφιση. Οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν μικρότερο κομμάτι των προϋπολογισμών τους για την εξυπηρέτηση του εθνικού χρέους. Καθώς όμως μειώνονται οι πιέσεις των αγορών, υπάρχει ο κίνδυνος να εφησυχάσουν για μία ακόμη φορά οι ρυθμιστές της ευρωζώνης. Ήδη, τους τελευταίους μήνες έχει ξεθωριάσει κάπως ο ενθουσιασμός για το χτίσιμο μιας πιο πλούσιας ευρωζώνης.

Αυτές οι δυσμενείς καταστάσεις προέρχονται από όσα συμβαίνουν στα μεμονωμένα κράτη-μέλη. Παρά τις πολλές συζητήσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών τους, η Γαλλία και η Ιταλίαέχουν κάνει μικρή πρόοδο στην απελευθέρωση των αγορών εργασίας. Οι δημόσιες δαπάνες παραμένουν πολύ υψηλές, επιβάλλοντας εκβιαστικούς φόρους στις επιχειρήσεις. Ακόμη και στη Γερμανία, τον καλύτερο μαθητή στην ευρωπαϊκή τάξη, το σύμφωνο συνεργασίας μεταξύ σοσιαλδημοκρατών και χριστιανοδημοκρατών περιλαμβάνει πολλά πισωγυρίσματα, αρχίζοντας με την απόφαση της μείωσης του ορίου συνταξιοδότησης μερίδας εργαζομένων.

Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η προσπάθεια ενδυνάμωσης του τραπεζικού τομέα έχει επίσης χαλαρώσει. Η απουσία ενός αξιόπιστου κοινού αλεξίπτωτου για τη διαχείριση των τραπεζικών καταρρεύσεων υπονομεύει τον τελικό στόχο του σχηματισμού τραπεζικής ενοποίησης: τη διάλυση του θανάσιμου εναγκαλισμού μεταξύ κρατών και τραπεζών.

Υπάρχουν ενδείξεις εφησυχασμού ακόμη και μέσα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο πληθωρισμός έχει διολισθήσει κάτω από τον στόχο 2% της ΕΚΤ. Αλλά το διοικητικό συμβούλιο δεν αποφάσισε να κάνει επεκτατικές κινήσεις στη συνεδρίαση αυτής της εβδομάδας. Ο κ. Draghi θα πρέπει να επιδείξει περισσότερη σπουδή, απελευθερώνοντας, για παράδειγμα, νέα ρευστότητα στον τραπεζικό κλάδο μέσω προγραμμάτων LTROs με σταθερό επιτόκιο.

Καθώς η Ευρώπη ετοιμάζεται να αποκτήσει νέο κοινοβούλιο και νέα Κομισιόν φέτος, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ολισθήματος - ειδικά στις Βρυξέλλες. Για να εξασφαλιστεί όμως μια βιώσιμη ανάκαμψη, χρειάζονται πιο ενεργητικές κινήσεις από το να καθόμαστε να παρακολουθούμε την πτώση στο κόστος δανεισμού της ευρωπεριφέρειας.

Χωρίς ανάπτυξη, ακόμη και αυτή η ευνοϊκή εξέλιξη μπορεί εύκολα να χαθεί.

ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.