Ο απαγορευμένος καρπός της Ανεξαρτησίας

By  Gideon Rachman

Στην Γλασκώβη συναντά κανείς πολλά ζωντανά παραδείγματα για το μίγμα συντροφικότητας και θαυμασμού που τρέφουν οι Σκωτσέζοι για την Καταλονία. Η Βαρκελώνη έχει πολλά πράγματα που ποθούν οι Σκωτσέζοι: Καλύτερο καιρό, καλύτερο φαγητό, καλύτερο ποδόσφαιρο. 
Τώρα πια όμως, οι Καταλανοί έχουν πολλούς λόγους να κοιτούν με φθόνο την Σκωτία. Την Δευτέρα επιβεβαιώθηκε ότι το 2014 θα διεξαχθεί στην Σκωτία δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία. Η κυβέρνηση της Καταλονίας θα ήθελε και η ίδια διακαώς να διεξάγει δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία, αλλά την σταματά αποφασιστικά η ισπανική κυβέρνηση στην Μαδρίτη.Ισχυρίζεται ότι οι Καταλανοί πρέπει να σεβαστούν το ισπανικό σύνταγμα, που θεωρεί παράνομη την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία. 

Οι Βρετανοί εφαρμόζουν μια προσέγγιση που είναι παράλληλα πιο ορθολογική και πιο αποφασιστική. Ο πρωθυπουργός David Cameron θα μπορούσε εύκολα να ισχυριστεί ότι μόνο η βρετανική κυβέρνηση έχει νόμιμο δικαίωμα διοργάνωσης δημοψηφίσματος. Αντ’αυτού, συμφώνησε να επιτρέψει στους Σκωτσέζους να διοργανώσουν την ψηφοφορία για το μέλλον του έθνους –με την προϋπόθεση ότι η ανεξαρτησία θα είναι το μόνο ζήτημα που θα τεθεί στην κάλπη. 

Από πλευράς δικαιοσύνης και σωφροσύνης, η προσέγγιση της βρετανικής κυβέρνησης είναι μάλλον σοφότερη. Ο κ. Cameron, όπως και ο Mariano Rajoy, είναι συντηρητικός και πατριώτης. Και στους δύο θα μπορούσε να προκαλεί αποτροπιασμό η διάλυση του έθνους τους. Αλλά η βρετανική κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας έχει κερδίσει το δημοκρατικό δικαίωμα να διεξάγει δημοψήφισμα για τον μακροχρόνιο στόχο της ανεξαρτησίας. Δεν έχει νόημα να προσπαθούν να βρουν νομικίστικους λόγους για να την αποτρέψουν.

Η προσέγγιση της βρετανικής κυβέρνησης, αν και ριψοκίνδυνη, είναι επίσης ψυχολογικά ευφυής. Το να λες στον κόσμο ότι υπάρχει κάτι εντελώς απαγορευμένο, είναι ένας σίγουρος τρόπος για να αυξήσεις την επιθυμία του για αυτό το πράγμα. 

Αυτή η αρχή, που πρωτοεμφανίστηκε στον Κήπο της Εδέμ, ισχύει εξίσου και στην σύγχρονη Καταλονία. Αντιθέτως μάλιστα, ίσως είναι λίγο αποθαρρυντικό για το Εθνικό Κόμμα ότι σε πρόσφατη δημοσκόπηση, εμφανίστηκαν να υποστηρίζουν την σκωτσέζικη ανεξαρτησία περισσότερο στην Αγγλία παρά στην ίδια την Σκωτία. 

Τόσο οι Σκωτσέζοι όσο και οι Καταλανοί υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας έχουν χρησιμοποιήσει την ΕΕ για να ενισχύσουν τον σκοπό τους. Μια ανεξάρτητη Σκωτία ή Καταλονία, ισχυρίζονται, δεν πρέπει να φοβάται την απομόνωση, αφού τα νέα έθνη θα είναι μέλη του ευρύτερου ευρωπαϊκού κλαμπ, κι έτσι θα μπορούν να συνδυάσουν την ανεξαρτησία με την ασφάλεια της συμμετοχής στην ΕΕ. 

Ορισμένοι Σκωτσέζοι διανοούμενοι διατείνονται επίσης ότι η εχθρότητα προς την ΕΕ είναι εγγλέζικη μόνο στάση και ότι οι Σκωτσέζοι είναι πολύ λιγότερο σωβινιστές. Στην πραγματικότητα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Σκωτσέζοι είναι ελαφρώς μόνο λιγότεροι επιθετικοί. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το 60% των Εγγλέζων θέλουν να φύγουν από την ΕΕ σε σχέση με 50% των Σκωτσέζων. 

Η οικονομική κρίση στην ευρωζώνη έχει κάνει το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας να υποβαθμίσει τον ευρωπαϊκό παράγοντα στην εκστρατεία. Τώρα λένε ότι αν ανεξαρτοποιηθεί η Σκωτία δεν θα επιδιώξει άμεσα να ενταχθεί στο ευρώ και θα προτιμήσει να κρατήσει την στερλίνα για νόμισμα –σε σκωτσέζικα χαρτονομίσματα, όπως συμβαίνει τώρα. 

Η Ισπανία, αντίθετα, βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρω-κρίσης, οπότε η υπόλοιπη ΕΕ παραμένει ελκυστικότερη στην σύγκριση. Οι περισσότεροι Καταλανοί υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας επιμένουν ότι το νέο έθνος θα παραμείνει κομμάτι του ευρώ. 

Υπάρχει, ωστόσο, μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην Σκωτία και την Καταλονία, που βοηθά να εξηγηθούν κάποιες διαφορές στις συμπεριφορές της Μαδρίτης και του Λονδίνου. Η Σκωτία καταλαμβάνει μόλις 5,2 εκατομμύρια στον βρετανικό πληθυσμό των 62 εκατομμυρίων και επιπλέον θεωρείται ευρώς στην Αγγλία ότι επιδοτείται έντονα από την υπόλοιπη χώρα. Αντιθέτως, η Καταλονία καταλαμβάνει 7,3 κεατ. σε πληθυσμό 47 εκατ. και είναι μια από τις πλουσιότερες περιοχές της χώρας. Η απώλειά της θα ήταν τεράστιο πλήγμα για την Ισπανία. 

Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και οι ψυχροί Άγγλοι θα νοιώσουν ενοχλημένοι αν η Σκωτία ψηφίσει πράγματι υπερ της ανεξαρτησίας το 2014. Προσωπικώς, ελπίζω και η Βρετανία και η Σκωτία να καταφέρουν να μείνουν μαζί. Αν όμως γίνει αυτό, θα πρέπει να γίνει συναινετικά. Η ισπανική κυβέρνηση θα πρέπει να σταματήσει να κρύβεται πίσω από τον νόμο και να επιτρέψει το δημοψήφισμα στην Καταλονία. Κανένας γάμος δεν μπορεί να επιβιώσει απλά και μόνο επειδή κηρύσσεται παράνομο το διαζύγιο. 
Εuro2day.gr

ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.