Η κατάρρευση της Κυβέρνησης στην Πορτογαλία

Ρεπορτάζ : Μαριλία Παπαθανασίου
(από την Καθημερινή)
H κυβέρνηση μειοψηφίας της Πορτογαλίας, του σοσιαλιστή Ζοζέ Σόκρατες δεν επιβίωσε της κρίσιμης χθεσινοβραδινής ψηφοφορίας στη Βουλή, με αντικείμενο τη νέα δέσμη μέτρων λιτότητας – της τέταρτης σε 11 μήνες.

Η καταψήφιση του πακέτου λιτότητας από την πορτογαλική κεντροδεξιά αντιπολίτευση προκάλεσε την πτώση της κυβέρνησης Σόκρατες, μία ημέρα πριν από την κρίσιμη σύνοδο της Ε. Ε., ενώ εγκαινιάζει περίοδο πολιτική αστάθειας για την Πορτογαλία και καθιστά σχεδόν βέβαιη την προσφυγή της στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης.

Θα πάει στη σύνοδο

Ο Σόκρατες, πάντως, διά εκπροσώπου του, δήλωσε ότι ανεξαρτήτως των εξελίξεων στη χώρα του, προτίθεται να μεταβεί στις Βρυξέλλες για τη σύνοδο.
Κατά τη διάρκεια μιας δραματικής συνεδρίασης της Βουλής, ο υπουργός Οικονομίας της Πορτογαλίας, Τεσέιρα ντος Σάντος, απηύθυνε ύστατη έκκληση στην αντιπολίτευση για διάλογο διότι, όπως τόνισε, «η χώρα απαιτεί ευρεία πολιτική συναίνεση».

Παράλληλα, επέρριψε ευθύνες στον πρόεδρο της Πορτογαλίας, Καβάκο Σίλβα, για τη σιωπή του ενόψει της μείζονος κρίσης της χώρας. Ανάλογη κριτική άσκησε και μεγάλη μερίδα του πορτογαλικού Τύπου, όπως η έγκριτη εφημερίδα Diario de Noticias η οποία, στο κύριο άρθρο της επεσήμανε ότι «η σιωπή και μάλιστα ενός ανθρώπου που έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει, όσο κανείς άλλος τη χώρα, δεν είναι πάντα χρυσός».

Αμέσως μετά την παρέμβαση του υπουργού Οικονομίας, ο πρωθυπουργός Σόκρατες αποχώρησε από την αίθουσα εν μέσω ηχηρών αποδοκιμασιών. Ο Σόκρατες είχε προαναγγείλει ότι θα παραιτηθεί σε περίπτωση που το PEC4 -το 4ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης-δεν ψηφιστεί από τη Βουλή, καθώς αυτό θα σήμαινε προσφυγή της χώρας του στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, με την οποία ο ίδιος είναι αντίθετος.

Η πτώση της πορτογαλικής κυβέρνησης είχε αναγγελθεί αρκετές μέρες πριν, όταν ο αρχηγός του κεντροδεξιού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, Πέντρο Πάσος Κοέλιο, είχε δηλώσει ότι δεν πρόκειται να στηρίξει τα νέα μέτρα διότι τα θεωρεί αναποτελεσματικά και άδικα.

Κατά την παρουσίαση, ωστόσο, την περασμένη άνοιξη, της πρώτης δέσμης μέτρων λιτότητας, ο Πάσος Κοέλιο είχε εμφανιστεί από κοινού με τον Σόκρατες ενώπιον των δημοσιογράφων, παρουσιάζοντας το συναινετικό πρόσωπο της πορτογαλικής πολιτικής και στέλνοντας καθησυχαστικό μήνυμα προς τις αγορές.

Με τη πάροδο όμως των μηνών, η συναίνεση εγκαταλείφθηκε καθώς το κεντροδεξιό αντιπολιτευόμενο κόμμα άρχισε να κατηγορεί τον Σόκρατες ότι δεν κάνει αρκετά για να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες. Στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2011, έπειτα από μακρές και δύσκολες διαπραγματεύσεις, η κεντροδεξιά αντιπολίτευση αποδέχτηκε νέα αύξηση του ΦΠΑ στο 23% καθώς και περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων της τάξεως του 5% και του 10%, για μισθούς άνω των 1.500 ευρώ. Κατόπιν όμως ο Πάσος Κοέλιο και το κόμμα του κατηγόρησαν ευθέως τους Σοσιαλιστές ότι προδίδουν τη χώρα, διότι διαπραγματεύτηκαν το τέταρτο πακέτο μέτρων λιτότητας απευθείας με τις Βρυξέλλες πριν το παρουσιάσουν στον πορτογαλικό λαό.

Προς πρόωρες εκλογές
Τώρα, μπροστά στο φάσμα των πρόωρων εκλογών, οι οποίες, σύμφωνα με το πορτογαλικό Σύνταγμα δεν αναμένεται να διεξαχθούν πριν παρέλθουν 55 ημέρες από την προκήρυξή τους, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα προηγείται στις δημοσκοπήσεις, ενώ έχει δεσμευτεί ότι θα λάβει άμεσα μέτρα για τον περιορισμό του ελλείμματος.

Το ερώτημα, ωστόσο, είναι, αν έχει το περιθώριο, τα μέτρα που προτίθεται να λάβει, να είναι πολύ διαφορετικά από αυτά της κυβέρνησης Σόκρατες. Οσο για την υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία πιθανότατα θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της Πορτογαλίας μέχρι την ημέρα της προσφυγής στις κάλπες, αυτή εξ ορισμού δεν έχει μεγάλα περιθώρια για ανάληψη σημαντικών πολιτικών πρωτοβουλιών...