Μαύρο χιούμορ και σκληρές διαπραγματεύσεις

Αυτό που χαρακτήρισε το κλίμα των συγκεντρωθέντων πολιτικών και τραπεζιτών στη Ουάσιγκτον, είναι η αίσθηση του επείγοντος σχετικά με τις παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις.

Παρά το κλίμα συναγερμού, κάποιοι  διατήρησαν και το χιούμορ τους. Οι  Γερμανοί Axel Weber και  Jürgen Stark, πρώην αξιωματούχοι της ΕΚΤ, αστειεύονταν όσον αφορά στο τι είναι καλύτερο: Να μην υπάρχει σχέδιο, όπως στις ΗΠΑ, ή να υπάρχει κάποιο σχέδιο όπως αυτό της ΕΕ, που όμως στερείται αξιοπιστίας στις αγορές;

Οι περισσότεροι όμως συμμετέχοντας, ελπίζουν πως η απαισιόδοξη ατμόσφαιρα θα τους συσπειρώσει σε δράση. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Jean Claude Trichet δήλωσε μάλιστα πως οι δημοκρατικές κυβερνήσεις αδυνατούν να πάρουν σκληρά μέτρα, εκτός και αν δεχτούν ισχυρές πιέσεις.

Πάντως, μπορεί η ετήσια συνάντηση του ΔΝΤ να μην έβγαλε κάποια απόφαση, αλλά τουλάχιστον υπήρξε συμφωνία όσον αφορά στη διάγνωση των βασικών προβλημάτων.

Όλοι συμφώνησαν πως η παγκόσμια οικονομία έχει μπει σε επικίνδυνη φάση, με την ευρωζώνη στο επίκεντρο της καταιγίδας. Ο πρώην ανώτατος οικονομικός σύμβουλος του προέδρου Ομπάμα Larry Summers, δήλωσε πως είναι «η πρώτη φορά που η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή».

Όλοι επίσης συμφώνησαν πως η κρίση οφείλεται στα δυσθεώρητα χρέη των νοικοκυριών, των τραπεζών, και στη συνέχεια των κρατών. Ο επικεφαλής του μεγαλύτερου επενδυτικού ομίλουPimco , Mohamed El-Erian, συνόψισε τη κατάσταση λέγοντας «ολόκληρος ο κόσμος έχει μολυνθεί, και δεν υπάρχει η εύκολη λύση της γρήγορης ανάπτυξης για τις ΗΠΑ και την ΕΕ».

Από τη πλευρά της, η Christine Lagarde επέμενε στην εφαρμογή των συμφωνιών για τη μείωση των ελληνικών ελλειμμάτων της 21^ης Ιουλίου. Σε ιδιωτικές όμως συζητήσεις, όλοι σχεδόν πιστεύουν πως ακόμη και η εφαρμογή αυτών των συμφωνηθέντων, δεν είναι πλέον αρκετή για να επιλυθεί η κρίση.

Η ουσία της κρίσης είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης, η οποία αποτρέπει όλους όσους μπορούν, όπως είναι οι ανερχόμενες οικονομίες και οι υγιείς επιχειρήσεις, από το να ξοδέψουν.

Και εδώ είναι που αρχίζουν οι διαφωνίες. Κανένας από τους μεγάλους παίκτες της ευρωζώνης, ή της παγκόσμιας οικονομίας δεν έχει μια ενιαία άποψη ως προς το πώς μπορεί να επανέλθει η εμπιστοσύνη. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Η κρίση χρέους θα πρέπει να αντιμετωπιστεί χωρίς φόβο, ή μήπως είναι καλύτερα να κερδίσουμε χρόνο, ελπίζοντας πως τα προβλήματα θα μειωθούν όσο αναπτύσσεται η οικονομία;

Το Βερολίνο είναι υπέρ της πρώτης επιλογής. Ο Wolfgang Schäuble το είπε ξεκάθαρα, απευθυνόμενος στους τραπεζίτες: «Η βασική αιτία της απουσίας ζήτησης, είναι η απουσία εμπιστοσύνης. Και η βασική αιτία της απουσίας εμπιστοσύνης είναι τα ελλείμματα, και τα δημόσια χρέη, που φαντάζουν μη βιώσιμα».

Η Αμερική φοβάται πως η επιμονή στη δημοσιονομική συγκράτηση θα αυξήσει τη κρίση χρέους, πνίγοντας την ανάπτυξη και την εμπιστοσύνη. Τώρα, που έχει φύγει από τη κυβέρνηση, ο Summers μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα, και τα ίδια λένε και οι Αμερικανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι: «Αποτελεί μεγάλη ειρωνεία της οικονομικής κρίσης, που προκλήθηκε από τη πολλή εμπιστοσύνη, τον δανεισμό, και τις δαπάνες, το ότι δεν μπορεί να επιλυθεί, χωρίς περισσότερη εμπιστοσύνη, περισσότερο δανεισμό, και περισσότερες δαπάνες».

Αυτή η θεμελιώδης διαφωνία είναι που μολύνει τη συζήτηση όσον αφορά στα επιμέρους στοιχεία της κρίσης, όπως είναι το τι μέλλει γενέσθαι με την περιφέρεια της ευρωζώνης. Υπάρχει πολύ κουβέντα για τον τελικό στόχο της νομισματικής και δημοσιονομικής ένωσης.

Όπως είπε ο Schäuble: «Είμαι πεπεισμένος ότι με τη κλιμάκωση της κρίσης, ήρθε η ώρα να επιταχύνουμε τη διαδικασία της αλλαγής των πολιτικών και θεσμικών δομών της ΕΕ προς μια πολιτική και δημοσιονομική ένωση. Αλλιώς, θα είναι  πολύ δύσκολο να πείσουμε τις αγορές για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της ευρωζώνης».

Το να συμφωνεί όμως κανείς με τον προορισμό, δεν είναι το ίδιο με το να συμφωνεί και για το μέσο μεταφοράς. Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Tim Geithner προειδοποίησε για «σειρά χρεοκοπιών, αποσύρσεις καταθέσεων, και καταστροφικών ρίσκων», αν η Ευρώπη δεν προχωρήσει στη δημιουργία τειχών, που θα προστατεύουν τα κράτη από τη μετάδοση της ελληνικής κρίσης. Η Γερμανία όμως ανησυχεί μήπως τέτοια τείχη σταθούν με τη σειρά τους  εμπόδιο στην δημοσιονομική πειθαρχία που είναι απαραίτητη για τη δημοσιονομική ένωση.

Σε έξι εβδομάδες συνέρχονται στις Κάννες οι G20. Μέχρι τότε όμως, θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν ληφθεί οι απαραίτητες αποφάσεις για την Ελλάδα και το ευρώ, επειδή οι κοινωνικές κραυγές για επίλυση του ζητήματος είναι πλέον εκκωφαντικές.

Financial Times

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/630bdfee-e76c-11e0-9da3-00144feab49a.html

S.A.